2018-2019 Kışı Sürprizlere Gebe !

Fala inanma falsız da kalma düşüncesinden hareketle hem dünyanın önde gelen meteoroloji servislerinin önümüzdeki kışla ilgili beklentilerini hem de kişisel analizlerim sonucu ortaya çıkan kış tahminimi bu yazı vesilesiyle sizlerle paylaşıyorum.

2018-2019 kışı hareketli bir kış olacak gibi görünüyor. Mevsimlik tahminlerin tamamına yakını ülke genelinde ortalamaların üzerinde yağış öngörürken sıcaklık ortalaması yönünden farklılıklar bulunmaktadır.

ECMWF

Okyanus sıcaklıklarına bakıldığında geçtiğimiz aylarda ısrarlı bir şekilde devam eden pozitif NAO paterni ve buna bağlı gerçekleşen ısı transferi nedeniyle Kuzey Atlantik sularının normaline göre soğuk olduğu görülüyor. Aralık ayında negatif olması beklenen NAO endeksinin zamanla toparlanıp tekrar pozitif seyretmesi muhtemeldir. Kuzey Pasifik sıcaklığının normaline göre yüksek seyretmesi ise pozitif PNA ihtimalini arttırmaktadır.  Kuzey kutbundaki pozitif sıcaklık anomalisi ve buna bağlı olarak normaline göre az olan deniz buzu miktarı negatif AO olasılığını arttırmaktadır.

ENSO cephesinden fazla kuvvetli olmayan El Nino sinyalleri geliyor. 0,5-1 arası bir ortalamayla sezon geçilecektir.

Met Office mevsimlik tahmin modeline göre AO endeksi ortalamasının hafif negatif olması beklenmektedir.

QBO salınımı doğuludan batılıya geçiş evresinde. Geçmişte benzer konumda bulunduğu kış mevsimleri içinde soğuk ve kar yağışlı olanlar çoğunlukta olsa da ılıman geçmiş kışlar da var. Bu veri önümüzdeki kış için güçlü bir sinyal vermiyor.

Ekim ayı Avrasya kar örtüsü bu sene ortalamaya yakın gerçekleşti. Bu nedenle geçen senenin aksine soğuk hava dalgalarının bizi teğet geçme ihtimali daha düşük diyebiliriz. Soğuklar ülkemize doğru kolay bir şekilde inebilecektir.

Güneş lekesi sayısı bugün itibariyle sadece 13. Güneş lekesi sayısının az olduğu dönemlerde kış mevsimlerinde AO ve NAO endekslerinde negatif ortalama görülme ihtimali artmaktadır.

Stratosfer girdabı baskılara direndi ve bölünmedi. Daha alt seviyelerde ise bölünme gerçekleşti ve NAO endeksi negatife gitti. Stratosferde görülen bu direnç oldukça önemli ve negatif NAO endeksinin sonraki haftalarda nötr hatta pozitif değerler alabileceğini gösteriyor. Böylece ilk etapta Avrupa’yı etkilemesi muhtemel soğuk hava dalgaları zamanla ülkemize doğru da yönelebilecektir.

Ekim kasım dönemindeki sinoptik analizine baktığımızda ise şunları söyleyebiliriz. Kuzey kutbunda ölçülen rekor sıcaklıkların ardından kasım ayı içinde önümüzdeki kışa ciddi yansımaları olabilecek bazı gelişmeler yaşandı. Bunlardan en önemlisi İskandinavya üzerinde gelişen oldukça güçlü ve sıradışı denilebilecek bir yüksek basınç alanı ve bunun bir yansıması olarak normalde Grönland/İzlanda arası bölgede dolaşması gereken alçak basınçların yer değiştirerek Avrasya’ya doğru savrulması. Dikkat çekici olan nokta ortalama olarak 20 senede 1 görülen ve görüldüğünde de kuzey yarımküre genelinde oldukça sert kış koşullarının görülmesine neden olan bir olay geçtiğimiz günlerde tekrar yaşanmış oldu. Böylelikle önümüzdeki günlerde tüm Avrupa kıtası Atlantik’teki alçak basınç sistemlerinin kuvvetlendirdiği güneybatılı ılık rüzgarların yerine kuzeyden esen soğuk rüzgarların etkisine girmeye başlayacaktır. Bu dönemde Avrasya bölgesinde ise yoğun kar yağışları görülecektir. Avrasya bölgesinde kar örtüsünün hızlı bir şekilde artması  yaklaşık 1 ay kadar sonra termik yüksek basınç alanlarının batıya doğru genişlemesine neden olabilir. Diğer uzun vadeli tahmin verilerini çeşitli istatistiklerle harmanladığımda ülkemiz için aralık ocak şubat ayları için beklentim aşağıdaki gibidir.

   ARALIK

-NAO +EA -EA/WR -SCAND +PNA +POL yansıması olarak ülkemizde genel olarak lodos ağırlıklı rüzgarlarla ılık karakterli zaman zaman yağışlı bir aralık ayı bekliyorum. İstanbul gibi yerlerde sezon açılışı olarak tadımlık bir kar yağışı ve ince bir kar örtüsünden fazlası beklenmemeli.

 OCAK

-SCAND + POL diğer indekslerin ise nötr olmasını bekliyorum. Ocak ayı içinde ülkemizde birden fazla kar fırtınası görülebilir. Her sistem “godzilla*” adayıdır. Kılpayı Balkanlara doğru kaçabilir veya ülke genelini etkileyebilir. Basınç dizilimlerini takip etmek gerekir.

ŞUBAT

Nötr NAO +EA +EA/WR + POL Nötr PNA Nötr SCAND bekliyorum. Şubat ayı içinde de en az 1 tane “godzilla*” adayı sistem beklenebilir.

*Godzilla: Kıyılarda bile günlük hayatı olumsuz etkileyecek, ulaşımda aksamalar yaşatabilecek türde kar yağışlarına neden olan sistemler.

3 aylık ortalama sıcaklık ve yağış sapma haritaları için JAMSTEC kasım güncellemesinin Mart-Nisan-Mayıs ayları için beklentisini kış aylarına uyarlayabiliriz. Zaten ilginç bir gözlem olarak şunu da söyleyebilirim JAMSTEC ilkbahar tahminleriyle gerçekleşen kış sıcaklık ve yağış anomalileri arasındaki korelasyon daha yüksektir.

Özetlemek gerekirse oldukça hareketli ve sürprizlere açık bir kış bizleri bekliyor. Sadece ülkemizde değil tüm kuzey yarımkürede. Kim bilir belki de o sene bu senedir.

Kış Geç Gelecek

Kış mevsiminin nasıl geçeceğine yönelik sorular havaların soğuyup yağışların başlamasıyla bugünlerde iyice artmaya başladı. Bu konuyla ilgili mevsimlik tahmin modellerinde genel görüş normalden ılık ve az yağışlı bir kış geçireceğimiz şeklinde fakat analog verilere göre hareket ettiğimizde karşımıza daha farklı bir tablo çıkıyor.

Bazı mevsimlik tahmin modellerine ait çıktıları aşağıda göreceksiniz.

Analog tahmin verileriyle yaptığım değerlendirme ise şöyledir.

Kış mevsimiyle ilgili önemli göstergelerden biri olarak gördüğüm kasım ayı sinoptiği bu sene dalgalı giden indeksler ve patern değişiklikleri nedeniyle ileriye dönük güçlü bir sinyal vermemiştir. Daha önceki yazılarımızda bahsettiğimiz ve kuzey yarımkürede görülen hava olaylarını etkileyen verilerden yola çıkarak yaptığım çalışmalarda karşımıza çıkan sonuçlar şu şekildedir;

Taymir Yarımadası üzerinde ekim ayı 500mb yükseklik ortalaması normalden yüksek gerçekleşmiştir.

Bu durum daha önce konuyla ilgili yazımızda belirttiğimiz gibi önümüzdeki kış AO indeks ortalamasının negatif olması ihtimalini yükseltmektedir.

Negatif AO ortalaması görülen kışlarda karşımıza çıkan 500mb yükseklik ve sıcaklık sapması şöyledir.

QBO indeksi 30mb seviyesinde negatife dönmüş olmakla birlikte daha alt seviyelerde 50 mb seviyesinde henüz bu dönüş gerçekleşmemiştir. Önümüzdeki günlerde negatife geçmesi beklenmektedir.

QBO indeksinin pozitiften negatife dönüşünün kış mevsimine denk geldiği senelerde kış mevsimi 500mb yükseklik ve sıcaklık ortalaması aşağıdaki gibi olmuştur.

Nino1+2 bölgesindeki sıcaklık anomalisinin dolaylı olmakla birlikte ülkemize ne gibi yansımaları olduğunu da daha önce ilgili yazımızda belirtmiştik. Nino1+2 bölgesinde La Nina koşulları devam etmektedir.

Daha önceki yıllarda Nino 1+2 bölgesinde benzer anomaliler görülen kışlarda 500mb yükseklik ve sıcaklık sapma ortalaması aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir.

Ekim ayı Avrasya kar örtüsü anomalisi pozitif gerçekleşmiştir. Hem yayıldığı alan hem anomali yönünden geçmiş yıllardaki benzer senelere bakıldığında takip eden kışlarda 500mb yükseklik ve sıcaklık anomalisi aşağıdaki gibi olmuştur.

Daha önce kış mevsimiyle bağıntısını ilgili yazımızda anlattığımız güneş lekesi sayılarının kış döneminde 15-25 arası olacağı tahmin edilmektedir. Bundan önceki yıllarda yakın değerlerin görüldüğü kışlarda 500mb sıcaklık ve yağış ortalaması aşağıdaki gibi olmuştur.

İçinde bulunduğumuz sonbahar dönemi okyanus suyu sıcaklık sapmaları, NAO, EA, EAWR gibi patern indeksleri ve yukarıda paylaştığım veriler de dahil olmak üzere geçmişten en fazla benzerlik gösteren kış mevsimi 1995-1996 kış mevsimidir.

Aralık-Ocak-Şubat aylık sıcaklık ve basınç sapmalarının sırasıyla aşağıdaki gibi olmasını bekliyorum.

Not: Yukarıda normalden soğuk yerlerde gördüğünüz sıcaklık anomalileri soğumanın kaynağı olan kuzey kutbunda son yıllarda sıcaklıkların normallerin oldukça üzerinde seyretmesi nedeniyle 1-2 derece daha yüksek düşünülmelidir.

Bir özet geçmek gerekirse sıcaklık ortalamasına soru işareti koymakla birlikte uzun yıllar ortalamalarından yağışlı bir kış mevsimi bekliyorum. Meteorolojik kuraklık riskini minimum seviyelerde görüyorum.

Şimdi gelelim yazımızın bol miktarda kehanet içeren kısmına. Dikkat! Bu bölümde okuyacaklarınızın tam tersi de gerçekleşebilir! Yatırım tavsiyesi değildir 🙂

İstanbul gibi şehirlerde kıyılarda örtü oluşturacak, öğrencilerde acaba okullar tatil olur mu heyecanı yaratacak türde kar yağışlarının ocak ayının ortalarından önce görülme ihtimali düşüktür. Son 2 kışta yaşanan yılbaşına karla girme heyecanının bu sene yaşanması da bana göre uzak bir ihtimal gibi görünüyor. Avrupa daha şanslı olabilir. İstatistiklere göre ülkemizde 20-25 Ocak ve 15-20 Şubat tarihleri arasında ciddi bir kar yağışlı sistem görülme ihtimali yüksektir. Önümüzdeki kış mevsiminde bu tarihlerde istatistiği destekleyecek şekilde kar yağışlı sistemler görülebilir. Ayrıca geç gelmesini beklediğim kış mevsiminin gidişi de gecikebilir. Mart ayında kış karakterinin baskın olmasını bekliyorum. Mevsimlik tahminlerde en çok sorulan sorulardan biri de en çok hangi coğrafi bölgemizin şanslı olacağı sorusudur ki ben önümüzdeki kış için tüm bölgelerimizin en azından ortalama kış mevsiminde aldığı kar yağışını alacağını tahmin ediyorum. Kış içinde ısınma giderlerinin ve dolayısıyla elektrik tüketiminin de minimum seviyelerde olacağı dönem sonbahar tadında geçmesini beklediğim aralık ayı olacaktır ve bu süre ocak ayının ilk yarısını da içine alacak şekilde uzayabilir.  Kışın 2. yarısında gelmesini beklediğim soğuk hava dalgaları Kuzey Avrupa ve Avrasya bölgesinde gelişecek soğuk çekirdekli yüksek basınç alanları yardımıyla gerçekleşecektir. Hemen kuzeyimizde oluşacağını tahmin ettiğim soğuk havuzdan ne oranda etkilenirsek sıcaklık ortalamamız da buna göre değişecektir. İşin bu kısmını da hava tahmin modelleri halledecektir.

2017-2018 kış mevsimi, memlekete millete hayırlı uğurlu olsun.

Yaz Nasıl Geçecek?

Dünyanın önde gelen meteoroloji kurumları önümüzdeki yaz mevsiminin nasıl geçebileceğine yönelik tahminlerini geçtiğimiz günlerde yayımladılar.  Bu tahminler arasında mutabakat sağlanabilmiş değil ve ciddi görüş ayrılıkları bulunuyor. Bazı modeller ülkemiz genelinde uzun yıllar ortalamasının 1-2 derece üzerinde sıcaklıklar beklerken bazılarında ise ortalamalara yakın hatta biraz altında sıcaklıklarla rahat bir yaz geçireceğimiz  öngörülmüş. Yağışlarla ilgili olarak net bir sinyal olmadığı için bu çıktıları paylaşmaya gerek görmüyorum.

ECMWF

EUROSIP

NOAA – ABD

Met Office – İngiltere

Meteo France

Rusya

Güneydoğu Avrupa İklim Merkezi

Accuweather

Ülkemizde son 20 yılda yaz mevsimi sıcaklık ortalamaları çoğunlukla normallerinin üzerinde gerçekleşti.

2007 ve 2010 gibi bazı senelerde pozitif sıcaklık anomalisi 1 derecenin üzerine çıktı ekstrem sıcaklık değerleri kaydedildi ve özellikle kalabalık şehirlerde bunaltıcılık arttı. Sıcaktan kaynaklı sağlık sorunlarında artış görüldü. 2009 ve 2013 gibi bazı senelerde ise pozitif anomali düşük değerlerde kaldı ve her ne kadar sayısal olarak ortalama normalin üzerinde gerçekleşse de tahammül sınırlarını zorlamayan yazlar geçirdik.

Geçtiğimiz kış mevsimi öncesinde kuzey yarımküredeki ekim kasım dönemi sıcaklık sapmalarından faydalanarak takip eden kış mevsiminin nasıl geçebileceğine dair tahminlerim olmuştu. Yine aynı yöntemi kullanarak bu kez nisan mayıs dönemi sıcaklık sapmalarından faydalanarak takip eden yaz mevsiminin nasıl geçebileceğine dair bir tahminde bulunacağım.

Modellerden bağımsız olarak istatistikler üzerinden giderek yaptığım çalışmalara göre sıcaklık değerleri dönem dönem normalinin üzerine çıksa bile ülkemizde her bölge kendi normallerine yakın sıcaklık ortalamalarıyla rahat bir yaz geçirecek. Ekstrem sıcaklık değerlerinin ölçülme ihtimali epey düşük görünüyor. Klima ve vantilatör satışlarının düşmesi enerji tüketiminin geçtiğimiz yıla göre azalması beklenebilir. Bir başka deyişle yukarıdaki mevsimlik tahmin modeli çıktıları içinde ülkemizde normal bir yaz bekleyenlerin başarılı olma ihtimali daha yüksek görünmektedir.

Sol üstteki haritada son 20 senede ülkemizde yaz mevsimi sıcaklık anomalisinin 1 derecenin üzerine çıktığı yazlar öncesinde kuzey yarımkürenin nisan mayıs ayları sıcaklık sapma ortalamasını görüyorsunuz. Sağ üstte ise normalin az üzerinde veya altında sıcaklık ortalamasıyla geçen yazlar öncesindeki nisan mayıs aylarındaki durumu görüyorsunuz. Bu 2 harita üzerinde en belirgin zıtlığın Kuzey Amerika ve Avrasya bölgesinde olduğu görülüyor. Normalden çok sıcak geçirdiğimiz yazlar öncesinde bu bölgelerde ciddi pozitif anomali varken nisbeten rahat sayılabilecek yazlar öncesinde aynı bölgede negatif anomali göze çarpıyor.

Bu sene 1 Nisan-20 Mayıs arası dönemde bu bölgelerdeki sıcaklık anomalisinin fazla bunaltıcı olmayan ve genel olarak rahat geçirdiğimiz yazlar öncesindeki durumla uyumlu olduğunu görmekteyiz.

Mayıs 2017 Deniz Yüzey Sıcaklığı Anomalisi

Kış mevsiminde fazlasıyla soğuyan denizlerimiz ve ilkbahar boyunca normalinden düşük seyreden deniz suyu sıcaklıkları da özellikle İstanbul gibi şehirlerde yüksek sıcaklık ve yüksek nem kombinasyonuyla ortaya çıkan bunaltıcı yaz günlerinin sayısında azalmaya neden olacaktır.

2016-2017 Kış Tahminleri

Mevsimlik tahminleri belli ölçülerde güvenilir bulunup kabul gören bazı kişi ve kurumların 2016-2017 kışıyla ilgili beklentilerini bu yazıda derledim. Öncelikle hatırlatmam gerekir ki bu sonbahar için yapılan tahminlerin özellikle Avrasya bölgesiyle ilgili kısmında ciddi sapmalar meydana gelmiştir. Geçtiğimiz sene çok daha geniş bir alanda tutarlılık sözkonusuydu. JAMSTEC mevsimlik tahmin yorumlamasında daha önce kullanıldığını pek görmediğimiz ve modelin bazı noktalarda yanılabileceğini belirten şu ifadeler dikkat çekmektedir. However, we note that fluctuating mid- and -high latitude climate in winter may not be captured well by the current model. Bu nedenle tüm modellerin önümüzdeki kış mevsiminin tahminlerine her zamankinden daha fazla şüpheyle yaklaşılmalıdır.

ECMWF

EUROSIP

NMME

JAMSTEC

APEC

Accuweather

SEEVCCC

Weathertrends360

Sam Lillo

Netweather: http://www.netweather.tv/index.cgi?action=winter-forecast-2016;sess=

EPAWA: http://epawaweather.com/2016/11/02/epawa-2016-2017-winter-outlook/

Sıcaklıklar yönünden tam bir uzlaşma sağlanmasa da ülkemizde çoğunlukla normallerinin üzerinde bir ortalama  beklenmektedir.

Net bir sinyal olmadığından paylaşmadığım ve çoğunlukla beyaz renklerle gösterildiğimiz çıktılarda yağışlar uzun yıllar ortalamaları civarında beklenmektedir. Kasımın son günlerine kadar genel olarak kurak bir sonbahar geçiren ülkemizde kış aylarında modellerin büyük bir çoğunluğunda yağış sıkıntısı öngörülmemiştir.

Bazı istatistiksel verilerden ve analog yöntemlerden faydalanarak hazırlamakta olduğum kişisel kış tahminimi 30 Kasım Çarşamba günü ayrı bir yazıyla sizlerle paylaşacağım.

 

Kasım’da Havalar Nasıl Olacak?

Kasım ayına yurdun kuzey, iç ve doğu bölgelerinde sert soğuklarla giriş yapacağız fakat bu soğukların ömrü oldukça kısa görünüyor. 3 gün içinde hızlıca toparlanacak sıcaklıklarla ayortasına kadar olan dönemin büyük bölümünü mevsim normallerinde hatta yer yer normallerin üzerinde sıcaklılarla geçireceğiz. Neredeyse istisnasız her sene yaşanan pastırma ayazı dönemi bu sene kasımın ilk yarısı içinde yaşanacak gibi görünmekle birlikte süresi geçtiğimiz seneye göre daha kısa olabilir.

Stratosferdeki kutup girdabının bu sene geçtiğimiz seneye göre çok daha zayıf olduğu görülüyor. 10hpa seviyesindeki rüzgarlar da bu nedenle çok zayıf ve bir süre daha bir değişiklik beklenmiyor. QBO indeksi batıya dönmeye başlasa da geçtiğimiz ilkbahardan itibaren süregelen doğulu döngünün etkileri daha yeni yeni hissediliyor diyebiliriz. Kışın sonlarına doğru stratosferde daha farklı gelişmeler olabilir bunları da ayrıca takip edeceğiz.

500hpa seviyesinde de durum doğal olarak pek farklı değil. Sinoptik haritalarda negatif AO ve NAO paterni görüyoruz. Bu gibi durumlarda ülkemiz sıcaklık ortalamaları çoğu zaman normallerinin üzerinde seyrederken yağışlarımızda batı kesimler başta olmak üzere bir miktar artış gözlenmektedir.

Normal şartlarda Kanada, İzlanda gibi dinamik alçak basınç bölgelerinde dolaşması gereken siklonlar daha güneyde dolaşıyor. Kutup bölgesinde bulunan çok soğuk hava orta enlemlere taşınıyor. Basınç dizilimlerine göre soğuk hava kütleleri yer değiştiriyor.Kasımın ilk günlerinde Doğu Avrupa ile birlikte ülkemizi de etkileyecek soğuk havaların sonraki durağı Avrupa’nın daha batısındaki şehirler olacak. Kasım ikinci yarısında ise rota tekrar Doğu Avrupa olabilir. Önümüzdeki haftalarda kutup kökenli soğuk havaların orta enlemlerde daha sık dolaşacak olması nedeniyle uygun basınç dizilimlerinin gerçekleşmesi halinde İstanbul gibi kar yağışının geç görülebildiği şehirlerde her sene yağdığından daha erken bir tarihte kar yağışı görülebilir.

Kasım ortalarına doğru Akdeniz boyunca daha fazla hareketlilik olacağa benziyor. Buna bağlı olarak uzunca süre bol yağışlı bir sisteme hasret kalan batı bölgelerin de bu hasreti lodos yönlü rüzgarların kuvvetlenmesiyle büyük olasılıkla sona erecektir.

Bu sene bir ilginç gelişme daha yaşandı kutup girdabı oldukça erken bir tarihte 2 parçaya bölündü ve soğuk havaların kaynağı diyebileceğimiz adeta soğuk hava deposu benzeri bir yapı kendine mesken olarak Avrupa’yı seçti. Bu gelişmelere bakarak önümüzdeki kış mevsiminin geçtiğimiz son birkaç kışın aksine Avrupa kıtasında çok sert geçme ihtimali yüksek göründüğünü söyleyebiliriz. Bu konuyla ilgili daha fazla ayrıntıyı kasım ortası gibi yayınlamayı düşündüğüm kış tahminiyle ilgili yazıda bulabilirsiniz.

Özetlemek gerekirse çok değişken hava koşullarının bir arada görüleceği bir kasım ayı yaşayacağız gibi görünüyor. Kuzeyli-güneyli hava akımlarıyla soğuk-ılık, fırtınalı-sisli,  kurak-yağışlı periyotların kısa aralıklarla görülebileceği ve sıcaklık dalgalanmalarıyla dolu bir ay geçireceğiz.Sıcaklık ve yağış ortalamaları pekçok yerde ay sonu itibariyle mevsim normaleri civarında gerçekleşebilir.

Ekim’de Havalar Nasıl Olacak?

Yazdan kalma havalarla karşılayacağımız ekim ayının ilk günlerinin ardından kuzeyli rüzgarların etkisiyle hava sıcaklıkları hızla azalacak ve yer yer kuvvetli yağışlarla birlikte mini bir kış provası yapacağız. Kombiler, kaloriferler, sobalar erkenden yanacak ve öyle görünüyor ki önümüzdeki kışın ısınma giderleri de geçtiğimiz kışa göre epey fazla olacak.

Ekimin ilk haftası içindeki bu sıcaklık dalgalanmasına İskandinavya üzerine yerleşecek oldukça güçlü bir yüksek basınç alanına bağlı olarak gelişen omega sinoptik deseni neden olacak. Basınç dizilimlerine bağlı olarak karayele dönecek rüzgar, Rusya üzerinden Balkanlar’a doğru inen mevsimine göre soğuk havanın Trakya’dan yurdumuza girmesini sağlayacak. Ekime başlarken 30 dereceler seviyesinde sıcaklıkların ölçüleceği bazı karasal kesimlerde tek haneli sıcaklık değerleri görülebilecek.

Yukarıda anlattığımız durumun eylül performansı yüksek olan ECMWF aylık tahmin modelinin ekim ayı ilk haftasına ait çıktılarına yansıması aşağıdaki gibi olmuş. Batı kesimlerde sıcaklıklar ortalamaların altına inerken doğu kesimlerde normallerinin üzerinde kalmaya devam etmesi bekleniyor. Yağışlar da batıda normallerinin üzerinde fakat doğuda normallerinin altında kalacak gibi görünüyor.

Ekimin 2. haftasında ise sıcaklıklar yavaş yavaş normal seviyelerine dönmeye başlayacak. Yağışlar da etki alanını daraltacak ve daha çok kuzey kesimlerde etkisini sürdürecek.

ECMWF aylık tahmin modeli ekim ayının 3. haftasında yurt genelinde önemli bir hava olayı öngörmüyor. Sıcaklıklar artarak normallerinin üzerine çıkacak ve yağışlar çoğu yerde mola verecek. Muhtemelen yüksek basınç nedeniyle iç kesimlerde yer yer sis görülebilir ve hava kalitesinde azalma meydana gelebilir.

Ekim son çeyreğinde ise sıcaklıkların doğu kesimler haricinde normaller civarında seyretmesi bekleniyor. Bu dönemde kuzey kesimler başta olmak üzere yağışlı bir sistem yurdumuzu ziyaret edebilir.

Kutup girdabının geçtiğimiz seneye kıyasla daha zayıf ve kırılgan olduğu görülüyor. Bu durum önümüzdeki haftalarda omega benzeri yapıların oluşumunu kolaylaştırabilir. Hava akımları batı-doğu yönünden daha çok kuzey-güney yönünde gelişebilir.

MJO salınımı son zamanlarda zayıf ilerliyor (dairenin içinde) ve uzun vade için ciddi bir sinyal veremiyor.

QBO salınımının normalde 2 yıl civarında tamamlanan döngüsü bu kez daha önceki yıllarda hiç kaydedilmemiş şekilde kısa bir sürede sonlanacak ve 30hpa seviyesinde batıya dönmüşken ekim ayında 50hpa seviyesinde de batıya dönerek tamamen pozitif yani batılı bir hal alacak. Ancak QBO salınımının da önümüzdeki aylarda kuvvetli olması beklenmiyor. Bu nedenle geçtiğimiz sonbahar ve kış aylarında fazlasıyla etki ettiği jet akımları gibi daha alt seviyelerdeki akışlara olan etkisi bu kez oldukça sınırlı olacaktır. Hem ekimde hem de sonraki aylarda alacağımız yağışların geçtiğimiz seneye göre biraz daha fazla olması beklenebilir.

Geçtiğimiz günlerde medyada yer alan El Nino bitti La Nina geliyor kış çok sert geçecek şeklinde haberler bilimsellikten uzaktır. Önümüzdeki aylar içinde ENSO bölgesinde sıcaklık anomalisi normale yakın seyredecektir. ENSO bölgesinde sıcaklık anomalileri ancak geçtiğimiz sene olduğu gibi büyük değerlerde olduğu zaman küresel boyutta etkiler göstermektedir. Şu anki görüntüsüyle birebir etkileşim halinde olduğu coğrafyalarda bile etkisi sınırlı kalacaktır. Kuvvetli El Nino dönemlerinde Tropikal Pasifik’te buharlaşma arttığından bu bölgedeki yağış miktarları artmakta ve belli bir bölgeye sıkışmaktadır. Küresel su çevrimine bağlı olarak dünyaya düşen yağış miktarı her yıl yaklaşık olarak aynıdır. Tropikal Pasifik’te yağışlar bollaşırken subtropikal yüksek basınç alanları kuzeye doğru itilmekte AO ve NAO gibi indekslerde pozitif ortalamalar gözlenmekte, Türkiye gibi pekçok orta enlem ülkesinde geçen sene olduğu gibi yağışlar azalmaktadır. Kuvvetli La Nina dönemlerinde ise bu durumun tersi bir tablo ortaya çıkmaktadır. Tropiklerde yağışlarda azalma gözlenirken orta enlemlerde artmaktadır. Bugünlerde olduğu ve önümüzdeki aylarda beklendiği gibi nötre yakın değerlerin ölçüldüğü dönemlerde ise olumlu veya olumsuz herhangi bir etkisi olamamaktadır. Bilinmelidir ki önümüzdeki aylarda ülkemizde sıradışı hava olayları gözlenecek olursa bunun sebebi La Nina olmayacaktır. Başka sebepler aranmalıdır. Ülkemizde gözlemlenen her sıradışı hava olayını El Nino veya La Nina’ya bağlayan ve halkın bu konudaki bilgisizliğinden faydalanarak kolaycılığa kaçan uzmanlara ve bu yöndeki açıklamalarına itibar etmeyiniz.

Son olarak küçük bir analog tahminle yazıyı noktalayalım. Ekim ayında hakim olması beklenen sinoptik desenin geçmişte benzer şekilde görüldüğü ekim aylarının ardından gelen kasım aylarında basınç ortalamaları aşağıdaki gibi gerçekleşmiş. Buna göre kasım ayı içinde Azor yüksek basıncı ve bu yüksek basınç alanının pozisyonuna göre güneye doğru hareketlenmesi muhtemel İzlanda kökenli sistemler görebiliriz.

Kış mevsimi basınç ve sıcaklık ortalaması ise aşağıdaki gibi olmuş. İskandinav blokajının hakim olduğu sinoptik desenle birlikte ülkemizde sıcaklıkların ortalamaların altına indiği görülüyor ancak bu görüntüye bakarak yağış durumu hakkında sağlıklı bir yorumda bulunmak zor görünüyor.

Ekim ayı sonunda ortaya çıkacak Avrasya kar örtüsü gibi bazı veriler sayesinde kışla ilgili daha  doğru tahmin yapabilme ihtimalimiz artacaktır.

Eylül’de Havalar Nasıl Olacak?

ECMWF aylık tahmin modeline göre eylülün ilk haftasında sıcaklıkların doğu kesimlerde normallerinin üzerinde, geri kalan yerlerde normaler civarında ve biraz altında gerçekleşmesi beklenmektedir.

Yağışların Orta ve Doğu Karadeniz kıyılarında normallerinin üzerinde, geri kalan yerlerde normaller civarında gerçekleşmesi beklenmektedir.

Eylül ikinci haftasında sıcaklıkların güney ve doğu kesimlerde normallerinin altında, geri kalan yerlerde normaller civarında ve biraz üzerinde seyretmesi beklenmektedir.

Yağışların Doğu Karadeniz ile Doğu Anadolu’nun kuzeyinde normallerinin üzerinde, geri kalan yerlerde normaller civarında gerçekleşmesi beklenmektedir.

Kurban Bayramı haftasında sıcaklıkların ülkemizin büyük bir bölümünde normallerinin üzerinde seyretmesi beklenmektedir.

Yağışların ise çoğu yerde ortalamaların altında gerçekleşmesi öngörülmektedir. Bu dönemde ülke genelinde bir yüksek basınç hakimiyeti beklenebilir. Tatil planları yapanlar için şimdilik hava olayları yönünden sıkıntılı bir durum gözükmemektedir.

Eylülün son çeyreğinde de sıcaklıkların yurdun büyük bölümünde normallerin biraz üzerinde seyretmesi beklenmektedir.

Yağışların kuzey kesimlerde normallerinin üzerinde, diğer yerlerde normaller civarında ve biraz altında gerçekleşmesi beklenmektedir. Ay sonuna doğru etkili olması muhtemel bir sistemin kuzey bölgeler başta olmak üzere yer yer kuvvetli yağışlara neden olması beklenebilir.

Geçtiğimiz seneden farklı olarak ENSO, QBO gibi bazı önemli veriler bu sene nötr seviyelerde seyrettiği için uzun vadeli tahminlerde analog tahmin yapmak zorlaşmaktadır. Bu nedenle yazılarımda ECMWF’nin aylık/haftalık tahminlerine daha sık yer vermek zorunda kalıyorum.

Tutarlılık değerlendirmesine göre ECMWF modeli diğer modellere göre bir adım öndedir. Yukarıdaki tahmin için dikkate aldığım ECMWF aylık tahmin ürününün temelini MJO verisi oluşturmaktadır.

Yukarıdaki grafikte görüleceği üzere MJO’daki olası hareketleri tahmin etmekte de ECMWF modelleri performans bakımından diğer modellerin önünde olduğundan ayrıca başka bir modelin aylık tahmin ürününü paylaşmaya gerek görmüyorum.

Aylık ve haftalık tahminlerde tutarlılık oranının düşük olduğu ve yeterince ayrıntı görülemediğinden her gün belli saat aralıklarıyla güncellenen sayısal modeller kadar güvenilir olamayacağı unutulmamalıdır.

 

 

2016 Yaz Ayları Tahminleri

Önceki yazıda dünyanın belli başlı meteoroloji kurumlarının 2016 yazının nasıl geçeceğine yönelik 3 aylık dönemin ortalamasını kapsayan tahminlerini paylaşmıştım. Mevsimlik tahminler 3 aylık dönemi bir bütün halinde kapsadığı için mevsim içinde meydana gelen sıcaklık dalgalanmaları farklı algılara ve bir takım yanlış değerlendirmelere neden olabilmektedir. Mesela ortalamanın üzerinde sıcaklık beklenen bir kış tahmini, kış içinde hiç soğuk hava dalgası olmayacağı veya hiç kar yağmayacağı anlamına gelmemektedir. Hatırlarsanız geçtiğimiz kış mevsimiyle ilgili tahminlerde modeller arasında ciddi bir mutabakat vardı ve kış mevsimini bir bütün olarak ele aldığımızda ortaya çıkan değerlerin bu tahminlerle büyük ölçüde örtüştüğünü gördük.

Tahmin Edilen

Gerçekleşen

Mevsimlik tahminlerde günlük, haftalık bazda bir detaylandırma yapılamadığı için doğal olarak mevsim içindeki sıcaklık dalgalanmaları görülememektedir. Tutarlılık değerlendirmesi yaparken de 90 günlük dönem sonunda ortaya çıkacak değerlere göre yorum yapmak gerekmektedir.

Bu yazıda yine belli başlı meteoroloji kurumlarının yaz tahminlerini aylık periyotlar halinde paylaşacağım. Böylece ülkemizde normalden sıcak geçmesi noktasında aralarında mutabakat bulunan modellerin bazılarının haziran-temmuz-ağustos aylarındaki beklentilerini detaylı bir şekilde görme imkanımız olacak.

Haziran Sıcaklık

Temmuz Sıcaklık

Ağustos Sıcaklık

Haziran Yağış

Temmuz Yağış

Ağustos Yağış

Bu verilere göre ülkemizde yılın en sıcak ayı olan temmuzun normalden çok sıcak geçmesi peşinden gelen ağustos ayının da temmuz kadar olmasa da yine etkili sıcak ataklarıyla geçmesi beklenebilir. Haziran ise sıcaklık ortalamalarının her ne kadar ortalamaların üzerinde gerçekleşmesi beklense de 3 aylık yaz döneminin görece daha rahat geçebileceği ay olarak gözükmektedir. Yaz döneminde yağış almaya uygun koşulların oluşabileceği dönem de yine haziran ayı olabilir. Özellikle temmuzda İstanbul gibi yerlerde bir damla bile yağış düşmezse bu hiç şaşırtıcı olmayacaktır. Ağustos’ta da temmuza benzer şekilde yağışlarımız çoğu yerde ortalamaların altında kalacak gibi gözükmektedir. Yağış anomalisi haritalarında Arabistan’ın güneyi, Basra Körfezi, Arap Denizi dolaylarında özellikle temmuz ve ağustos aylarında görülen pozitif anomali bu dönemde Muson (Basra) alçak basınç alanının oldukça geniş bir alanda hüküm sürebileceğine yönelik bir işaret olarak değerlendirilebilir.

Bir sonraki yazıda Ramazan boyunca gerçekleşemesi beklenen sıcaklık ve yağış ortalamalarını haftalık bazda paylaşacağım.

ECMWF Altyapısı Güncellendi

Küresel hava tahmin modelleri içinde en yüksek performansa sahip olan ECMWF modeli yatay çözünürlüğünü yükselterek adeta bir sınırlı alan modeline dönüştü. Daha önce 16 km. olan yatay çözünürlük bundan böyle 9 km. olacak. Böylece modelin özellikle kararsızlık yağışları gibi tahmin edilmesi zor yağışların yeri, zamanı ve şiddetinin tespiti konusundaki yeteneklerinin artması bekleniyor.

Çözünürlük artışı bizim her gün kullandığımız ana senaryoyla sınırlı değil. Yukarıdaki tabloda gördüğünüz gibi ana senaryonun (HRES) yatay çözünürlüğünün 16 km’den 9 km’ye yükseltilmesinin yanında EPS’yi oluşturan 50 senaryonun ilk 10 günkü bölümünün yatay çözünürlükleri 32 km’den 18 km’ye yükseltilmiş. Böylece EPS senaryolarının çözünürlüğü bundan önce kullandığımız ana senaryonun kalitesine yaklaşmış oluyor. Bu 50 senaryonun EPS diyagramlarından görebildiğimiz fakat ayrıntılı şekilde görme imkanımızın olmadığı çıktılarının 11-15 günlük döneme ait yatay çözünürlükleri de 64 km’den 18 km’ye yükseltilmiş. Weatherbell gibi sitelerden ücretli üyelikle ulaşılabilen ancak tutarlılığı düşük olan 16-46 gün vadeli çıktıların çözünürlüğü de 64 km’den 36 km’ye yükseltilmiş.

ECMWF modeli bu atağıyla performans değerlendirmesinde zaten önde olduğu rakipleriyle olan farkı daha da açacağa benziyor. Test aşamasında, ana senaryoya paralel çalıştırılan yeni versiyonun daha başarılı bir performans gösterdiği aşağıdaki grafikte görülüyor.

Atmosferin kaotik yapısı gereği 7-8 günden daha uzun vadeli model çalıştırmalarının halen yeterince güvenilir olmadığını unutmayın. ECMWF modelinde yapılan bu iyileştirme çalışmasını da daha çok 1 hafta-10 günlük süre içindeki başarı oranını yükseltmeye yönelik bir çalışmaymış gibi değerlendirin ve uzun vadedeki çıktılara şüpheyle yaklaşmaya devam edin.

2016 İlkbahar Tahminleri

Önemli meteoroloji kurumlarının ilkbahar beklentilerine baktığımızda aralarında büyük ölçüde uzlaşma sağlandığı görülmektedir. Buna göre ülkemizde ilkbahar mevsimi sıcaklık ortalamalarının normalerinin üzerinde, yağış miktarlarının ise normallerinin altında olma ihtimali çok yüksektir.

ECMWF

Meteo France

JAMSTEC

Met Office

NOAA

NASA

Accuweather Avrupa

Accuweather Asya

EUROSIP Sıcaklık

Yağış ortalamaları için beklentiler tüm modellerde benzer şekilde olduğu için sadece EUROSIP çıktısını paylaşmayı yeterli görüyorum. Orta Avrupa’da yağışların mevsim normallerinin üzerinde olması beklenirken, Akdeniz havzası boyunca yüksek ihtimalle normallerinin altında kalacaktır.

EUROSIP Yağış

Mevsimlik tahmin modelleri 3 aylık ortalamayı yansıttığından tutarlılık performansları için dönem dönem görülen sıcaklık dalgalanmalarına göre değil periyot sonundaki ortalamalara göre değerlendirme yapmak gerekir. Kış mevsimiyle ilgili tahminlerinde başarılı oldukları söylenebilir, ilkbahar tahminlerinde nasıl bir performans göstereceklerini bekleyip göreceğiz.