2021-2022 Kışı: Bir Varmış Bir Yokmuş

Fazlaca ayrıntıya girerek kafanızı karıştırmadan son veriler ışığında önümüzdeki kış mevsimiyle ilgili yaptığım tahmini sizlerle paylaşıyorum. Ülkemiz genelinde sert bir kış beklemiyorum. Sıcaklıklar çoğunlukla ortalamaların üzerinde seyredecek, yağışlar ise dönem dönem kendini gösterse de pek çok yerde beklentileri karşılamayacaktır. Kıyı kesimlerde örtü oluşturabilecek kar koşulları kışın sonlarına doğru sağlanacak gibi görünmektedir. Şubat ayı içerisinde akıllarda kalacak bir soğuk hava dalgası ülkemizi ziyaret edebilir. Sürecin devamında mart ve nisan aylarında da yağış yönünden şanslı olabiliriz. Kısacası ılık bir kışın ardından serin ve yağışlı bir ilkbahar yaşayabiliriz. Küresel ölçekte değerlendirecek olursak ABD orta ve doğu kesimleri, Batı ve Orta Avrupa ile Kuzey ve Doğu Asya çetin kış koşullarının görüleceğini tahmin ettiğim yerlerdir.

Kış Mevsimi 500mb Yükseklik Anomalisi Tahmini

Kış Mevsimi 850mb Sıcaklık Anomalisi Tahmini

Unutmayın ki mevsimlik tahminlerde hata payı yüksektir ve sadece mevsimin genel karakterini yansıtır. Güvenilirliği daha yüksek olan haftalık ve aylık değerlendirmelerime twitter hesabımdan ulaşabilirsiniz.

2020-2021 Kışı: Azor & Sibirya A.Ş.

2020-2021 kışında Azor ve Sibirya yüksek basınçlarının geniş alanlara yayılması sonucunda ortaya çıkacak atmosfer desenlerinin etkisiyle sıcaklıkların ülkemiz genelinde ortalamaların 0,5-1° altında gerçekleşeceğini tahmin ediyorum. Yağışların ise Karadeniz’e kıyısı olan şehirlerimizde normaller civarında, diğer yerlerde uzun yıllar ortalamalarının altında gerçekleşmesini bekliyorum.

500mb Yükseklik Anomalisi

Sıcaklık Anomalisi

Yağış Anomalisi

700mb Vektörel Rüzgar Anomalisi

Azor ve Sibirya yüksek basınç alanlarının engellemesi, hatta dönem dönem polar koridoru kapatması nedeniyle ılıman okyanus havası Avrupa içlerine girmekte zorlanacaktır. Nemli ve bol yağışlı bu hava kütleleri çoğu zaman Akdeniz üzerinden doğuya doğru ilerleyerek ülkemizi etkilemektedir ancak öyle tahmin ediyorum ki önümüzdeki kış mevsiminde bu tür oluşumları pek göremeyeceğiz. Lodoslu gün sayısı ortalamaların çok altında kalacak. Rüzgarlar çoğunlukla doğu ve kuzeydoğudan esecek. Asya içlerinden esecek kuru karakterli bu rüzgarlar havayı ciddi anlamda soğuturken yağışlarımızda azalmaya neden olacaktır. Isınma giderleri son birkaç yılla kıyaslandığında belirgin şekilde artacaktır. İç ve doğu bölgelerimizde özellikle gece saatlerinde dondurucu soğuklar, ayaz ve sisle geçen gün sayısı ortalamaların üzerinde gerçekleşebilir ve hava kalitesi düşebilir. İstanbul, Sakarya, Zonguldak, Samsun, Trabzon gibi Karadeniz’e kıyısı bulunan şehirlerimizle Balıkesir, Bursa ve Yalova dolaylarında yağış miktarlarının ortalamalar civarında olmasını 2008 ve 2012 kışlarında olduğu gibi kar yağışlı gün sayısının da ortalamaların üzerinde gerçekleşmesini bekliyorum. Güney Ege ile Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri geçtiğimiz kışı bol yağışlı geçirmişti. Bu kış ise yağışlar yüksek ihtimalle ortalamaların altında gerçekleşecektir. Trakya’da Yıldız dağlarının güney yamacında kalan tüm yerleşim yerleri son yıllarda olduğu gibi yine az yağışlı bir kış geçirecektir. Uludağ, Kartepe, Kartalkaya gibi kayak merkezleri sezon içinde kar sıkıntısı yaşamazlar gibi görünüyor ancak Erciyes ve Bozdağ gibi kayak merkezlerinde kar yağışları yüksek ihtimalle ortalamaların altında kalacaktır. Geçtiğimiz kış ortalamadan az yağış alıp baraj doluluk oranları sıkıntılı olan şehirler açığı kapatmakta zorlanacak ve kuraklık riski aylar geçtikçe artacaktır. Su tasarrufu gündemin en önemli maddelerinden biri haline gelecektir.

Bu tahmini oluştururken kullandığım teknik ve istatistik verilere bu yazıda yer vermek istemedim. Dileyenler aşağıdaki adresten farklı pek çok kurumun kışa yönelik tahminlerine ulaşabilir.

https://climate.copernicus.eu/charts/c3s_seasonal/

Not: Mevsimlik tahminler günlük ve haftalık bazda gerçekleşebilecek ayrıntılar noktasında fikir vermez. Mevsim genelinde yaşanacak hava şartlarını ana hatlarıyla tanımlamaya çalışır. Örneğin 30 günün 28 gününü hiç yağış almadan geçirmiş bir noktaya kalan 2 günde 2 aylık yağış düşebilir. Mevsimlik tahminlerle böylesi spesifik durumları yakalayabilmek mümkün değildir. Tahmin periyodu süresince, çoğunlukla hüküm sürebilecek hava şartları hakkında yüzeysel çıkarımlar yapılabilir.

Hepinize hayırlı kışlar dilerim.

2019-2020 Kışı : Ortaya Karışık

Kış mevsiminin nasıl geçeceğiyle ilgili verilere baktığımızda sayısal modellerin pozitif AO ve NAO temeline dayanan tahminlerde bulunduğunu görüyoruz.

Analoglar üzerinden gidildiğinde ise tam aksine bu endekslerin negatif olacağı yönünde sinyaller verdiğini görüyoruz. Kasım sinoptiği, Ekim ayı Taymir Yarımadası 500mb yükseklik anomalisi, okyanus yüzey sıcaklıkları, kuzey kutbunun fazla ısınıp deniz buzu miktarının diplerde seyretmesi, stratosferde kışa girişte ısınma görülmesi halinde kışın yaklaşık %75 ihtimalle arktik salınımın negatif olması, sonbaharda stratosfer girdabı kısmen kuvvetli gibi görünse de troposferde bir karşılığının bulunmaması bu ihtimali arttırmaktadır.

Sonbaharın genel gidişatına bakıldığında bazı istisnalar dışında sayısal modellerin ekim ve kasım ayı beklentilerinden farklı gelişmeler yaşandığını görüyoruz.

Yanlış yola girdiği bariz olan bu modeller yerine analog yöntemlere güvenmeyi tercihliyor ve önümüzdeki kış dönem dönem inişli çıkışlı bir seyir izlese de hem Arktik Salınım’ın (AO) hem de Kuzey Atlantik Salınımı’nın (NAO) ortalamada negatif olacağını, ülkemizin geçirdiği soğuk ve sıcak kışlarla en yüksek korelasyona sahip endeks olan Doğu Atlantik (EA) endeksinin ise ortalamada pozitif bir değerle kışı kapatacağını tahmin ediyorum. Gelişim evresinde darbe alan kutup girdabında zaman zaman toparlanma çabaları görülse de özellikle uzun vadede tamamen zayıflayıp dağılmasını bekliyorum. Sezona aşağıdaki grafikte görüldüğü şekilde bir başlangıç yapan kutup girdabının ilerleyen dönemde kalıcı şekilde güçlenmesi bana göre oldukça zor görünüyor.

2013 kışında da benzer bir durum yaşanmış kutup bölgesi uzun süre yüksek basınçların hakimiyeti altına girmişti. Kuzey kutbunda oluşan engellemeler ülkemizde çoğu zaman ılıman kış koşulları görülmesine neden olmaktadır.

Kışın ENSO, QBO gibi endekslerde nötre yakın bir seyir bekleniyor.

 

Hint Okyanusu’nun ateşi de düşmeye başlıyor. Sonbaharda kuvvetli pozitif olan IOD endeksi de ocak ayından itibaren nötre yakın seyretmeye başlayacak.

MJO amplitüdleri de bu etkenlere bağlı olarak yüksek ihtimalle düşük değerlerde olacaktır. Başka bir ifadeyle MJO fazlarını takip ederken özellikle ocak ayından itibaren çizgilerin çoğu zaman ortadaki daireye yakın hatta bazen içinde olduğunu görebilirsiniz. Kuzey yarımküre havasına yön veren sinoptiklerin oluşumunda söz sahibi olan tropikal unsurlar bu kış mevsiminde muhtemelen daha az etkili olacaktır.

Tüm bu veriler ışığında subpolar kökenli alçak basınç sistemlerinin Grönland çevresi vb. gibi yukarı enlemlerde oluşması muhtemel engellemeler (blocking) nedeniyle normal şartlarda bulunması gereken konumdan daha güneyde, yani orta enlemlerde daha sık dolaşacağını, Amerika’nın özellikle orta ve doğu kesimlerinin son yıllarda alışkanlık olduğu üzere yine arktik patlamalara maruz kalacağını, Avrupa kıtasının yağış ve soğuk hava bakımından bir adım önde olmakla birlikte ülkemizin de dönem dönem bu alçak basınçlardan kopup gelen cepheler, kısa dalga trofları ve yukarı seviye alçağı (ull) benzeri yapılarla yağışlı sistemlerin etkisine gireceğini ancak maksimum sıcaklık ortalamalarının 3 aylık periyot sonunda ülkemizin tamamında normallerinin üzerinde gerçekleşeceğini tahmin ediyorum. Yağış miktarlarının Batı Akdeniz ve Ege kıyıları başta olmak üzere batı kesimlerde ve Torosların güneye bakan yamaçlarında normallerin üzerinde, geri kalan yerlerde normaller civarında olmasını bekliyorum. Ekim ve kasım ayında görülen yağış kıtlığının kış döneminde yaşanmayacağını ancak geçen seneki gibi bol yağışlı bir kış da beklemediğimi söylemeliyim. Sonbaharda alamadığımız yağışlar nedeniyle su yılı sonunda ortalamaların altında kalmamız çok yüksek olasılıktır. Su tasarrufuna dikkat ! Isınma giderleriniz ise düşecektir bu kış cebinizin dostu bir kış olmaya adaydır.

Kıyılarda kar örtüsü oluşturabilecek sistemler kışın 2. yarısında ve az sayıda olacaktır ancak deniz suyu sıcaklıklarımız yüksek seyrediyor.

Bu kış kar yağışları yüksek ihtimalle sezon başı konumunda oldukça güçlenen ve aralık ayında biraz zayıfladıktan sonra kışın 2. yarısında iyice kuvvetlenmesi beklenen Sibirya yüksek basıncının taşıyacağı Sibirya soğuklarının desteğiyle geleceği için uygun basınç diziliminin oluşması halinde Karadeniz kıyılarında ve Güney Marmara’da yer yer yoğun olmak üzere deniz etkili kar yağışları görülebilir. Bunlar şimdiden yeri ve zamanı tahmin edilebilecek şeyler değil ancak 2010 kışında 20-25 Ocak arası dönemde görülene benzer bir sinoptik oluşması halinde bazı yerlerde rekor kar yükseklikleri ölçülebilir.

2019-2020 kış sezonunun hepimize hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyorum.

 

 

2018-2019 Kışı Sürprizlere Gebe !

Fala inanma falsız da kalma düşüncesinden hareketle hem dünyanın önde gelen meteoroloji servislerinin önümüzdeki kışla ilgili beklentilerini hem de kişisel analizlerim sonucu ortaya çıkan kış tahminimi bu yazı vesilesiyle sizlerle paylaşıyorum.

2018-2019 kışı hareketli bir kış olacak gibi görünüyor. Mevsimlik tahminlerin tamamına yakını ülke genelinde ortalamaların üzerinde yağış öngörürken sıcaklık ortalaması yönünden farklılıklar bulunmaktadır.

ECMWF

Okyanus sıcaklıklarına bakıldığında geçtiğimiz aylarda ısrarlı bir şekilde devam eden pozitif NAO paterni ve buna bağlı gerçekleşen ısı transferi nedeniyle Kuzey Atlantik sularının normaline göre soğuk olduğu görülüyor. Aralık ayında negatif olması beklenen NAO endeksinin zamanla toparlanıp tekrar pozitif seyretmesi muhtemeldir. Kuzey Pasifik sıcaklığının normaline göre yüksek seyretmesi ise pozitif PNA ihtimalini arttırmaktadır.  Kuzey kutbundaki pozitif sıcaklık anomalisi ve buna bağlı olarak normaline göre az olan deniz buzu miktarı negatif AO olasılığını arttırmaktadır.

ENSO cephesinden fazla kuvvetli olmayan El Nino sinyalleri geliyor. 0,5-1 arası bir ortalamayla sezon geçilecektir.

Met Office mevsimlik tahmin modeline göre AO endeksi ortalamasının hafif negatif olması beklenmektedir.

QBO salınımı doğuludan batılıya geçiş evresinde. Geçmişte benzer konumda bulunduğu kış mevsimleri içinde soğuk ve kar yağışlı olanlar çoğunlukta olsa da ılıman geçmiş kışlar da var. Bu veri önümüzdeki kış için güçlü bir sinyal vermiyor.

Ekim ayı Avrasya kar örtüsü bu sene ortalamaya yakın gerçekleşti. Bu nedenle geçen senenin aksine soğuk hava dalgalarının bizi teğet geçme ihtimali daha düşük diyebiliriz. Soğuklar ülkemize doğru kolay bir şekilde inebilecektir.

Güneş lekesi sayısı bugün itibariyle sadece 13. Güneş lekesi sayısının az olduğu dönemlerde kış mevsimlerinde AO ve NAO endekslerinde negatif ortalama görülme ihtimali artmaktadır.

Stratosfer girdabı baskılara direndi ve bölünmedi. Daha alt seviyelerde ise bölünme gerçekleşti ve NAO endeksi negatife gitti. Stratosferde görülen bu direnç oldukça önemli ve negatif NAO endeksinin sonraki haftalarda nötr hatta pozitif değerler alabileceğini gösteriyor. Böylece ilk etapta Avrupa’yı etkilemesi muhtemel soğuk hava dalgaları zamanla ülkemize doğru da yönelebilecektir.

Ekim kasım dönemindeki sinoptik analizine baktığımızda ise şunları söyleyebiliriz. Kuzey kutbunda ölçülen rekor sıcaklıkların ardından kasım ayı içinde önümüzdeki kışa ciddi yansımaları olabilecek bazı gelişmeler yaşandı. Bunlardan en önemlisi İskandinavya üzerinde gelişen oldukça güçlü ve sıradışı denilebilecek bir yüksek basınç alanı ve bunun bir yansıması olarak normalde Grönland/İzlanda arası bölgede dolaşması gereken alçak basınçların yer değiştirerek Avrasya’ya doğru savrulması. Dikkat çekici olan nokta ortalama olarak 20 senede 1 görülen ve görüldüğünde de kuzey yarımküre genelinde oldukça sert kış koşullarının görülmesine neden olan bir olay geçtiğimiz günlerde tekrar yaşanmış oldu. Böylelikle önümüzdeki günlerde tüm Avrupa kıtası Atlantik’teki alçak basınç sistemlerinin kuvvetlendirdiği güneybatılı ılık rüzgarların yerine kuzeyden esen soğuk rüzgarların etkisine girmeye başlayacaktır. Bu dönemde Avrasya bölgesinde ise yoğun kar yağışları görülecektir. Avrasya bölgesinde kar örtüsünün hızlı bir şekilde artması  yaklaşık 1 ay kadar sonra termik yüksek basınç alanlarının batıya doğru genişlemesine neden olabilir. Diğer uzun vadeli tahmin verilerini çeşitli istatistiklerle harmanladığımda ülkemiz için aralık ocak şubat ayları için beklentim aşağıdaki gibidir.

   ARALIK

-NAO +EA -EA/WR -SCAND +PNA +POL yansıması olarak ülkemizde genel olarak lodos ağırlıklı rüzgarlarla ılık karakterli zaman zaman yağışlı bir aralık ayı bekliyorum. İstanbul gibi yerlerde sezon açılışı olarak tadımlık bir kar yağışı ve ince bir kar örtüsünden fazlası beklenmemeli.

 OCAK

-SCAND + POL diğer indekslerin ise nötr olmasını bekliyorum. Ocak ayı içinde ülkemizde birden fazla kar fırtınası görülebilir. Her sistem “godzilla*” adayıdır. Kılpayı Balkanlara doğru kaçabilir veya ülke genelini etkileyebilir. Basınç dizilimlerini takip etmek gerekir.

ŞUBAT

Nötr NAO +EA +EA/WR + POL Nötr PNA Nötr SCAND bekliyorum. Şubat ayı içinde de en az 1 tane “godzilla*” adayı sistem beklenebilir.

*Godzilla: Kıyılarda bile günlük hayatı olumsuz etkileyecek, ulaşımda aksamalar yaşatabilecek türde kar yağışlarına neden olan sistemler.

3 aylık ortalama sıcaklık ve yağış sapma haritaları için JAMSTEC kasım güncellemesinin Mart-Nisan-Mayıs ayları için beklentisini kış aylarına uyarlayabiliriz. Zaten ilginç bir gözlem olarak şunu da söyleyebilirim JAMSTEC ilkbahar tahminleriyle gerçekleşen kış sıcaklık ve yağış anomalileri arasındaki korelasyon daha yüksektir.

Özetlemek gerekirse oldukça hareketli ve sürprizlere açık bir kış bizleri bekliyor. Sadece ülkemizde değil tüm kuzey yarımkürede. Kim bilir belki de o sene bu senedir.

Kış Geç Gelecek

Kış mevsiminin nasıl geçeceğine yönelik sorular havaların soğuyup yağışların başlamasıyla bugünlerde iyice artmaya başladı. Bu konuyla ilgili mevsimlik tahmin modellerinde genel görüş normalden ılık ve az yağışlı bir kış geçireceğimiz şeklinde fakat analog verilere göre hareket ettiğimizde karşımıza daha farklı bir tablo çıkıyor.

Bazı mevsimlik tahmin modellerine ait çıktıları aşağıda göreceksiniz.

Analog tahmin verileriyle yaptığım değerlendirme ise şöyledir.

Kış mevsimiyle ilgili önemli göstergelerden biri olarak gördüğüm kasım ayı sinoptiği bu sene dalgalı giden indeksler ve patern değişiklikleri nedeniyle ileriye dönük güçlü bir sinyal vermemiştir. Daha önceki yazılarımızda bahsettiğimiz ve kuzey yarımkürede görülen hava olaylarını etkileyen verilerden yola çıkarak yaptığım çalışmalarda karşımıza çıkan sonuçlar şu şekildedir;

Taymir Yarımadası üzerinde ekim ayı 500mb yükseklik ortalaması normalden yüksek gerçekleşmiştir.

Bu durum daha önce konuyla ilgili yazımızda belirttiğimiz gibi önümüzdeki kış AO indeks ortalamasının negatif olması ihtimalini yükseltmektedir.

Negatif AO ortalaması görülen kışlarda karşımıza çıkan 500mb yükseklik ve sıcaklık sapması şöyledir.

QBO indeksi 30mb seviyesinde negatife dönmüş olmakla birlikte daha alt seviyelerde 50 mb seviyesinde henüz bu dönüş gerçekleşmemiştir. Önümüzdeki günlerde negatife geçmesi beklenmektedir.

QBO indeksinin pozitiften negatife dönüşünün kış mevsimine denk geldiği senelerde kış mevsimi 500mb yükseklik ve sıcaklık ortalaması aşağıdaki gibi olmuştur.

Nino1+2 bölgesindeki sıcaklık anomalisinin dolaylı olmakla birlikte ülkemize ne gibi yansımaları olduğunu da daha önce ilgili yazımızda belirtmiştik. Nino1+2 bölgesinde La Nina koşulları devam etmektedir.

Daha önceki yıllarda Nino 1+2 bölgesinde benzer anomaliler görülen kışlarda 500mb yükseklik ve sıcaklık sapma ortalaması aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir.

Ekim ayı Avrasya kar örtüsü anomalisi pozitif gerçekleşmiştir. Hem yayıldığı alan hem anomali yönünden geçmiş yıllardaki benzer senelere bakıldığında takip eden kışlarda 500mb yükseklik ve sıcaklık anomalisi aşağıdaki gibi olmuştur.

Daha önce kış mevsimiyle bağıntısını ilgili yazımızda anlattığımız güneş lekesi sayılarının kış döneminde 15-25 arası olacağı tahmin edilmektedir. Bundan önceki yıllarda yakın değerlerin görüldüğü kışlarda 500mb sıcaklık ve yağış ortalaması aşağıdaki gibi olmuştur.

İçinde bulunduğumuz sonbahar dönemi okyanus suyu sıcaklık sapmaları, NAO, EA, EAWR gibi patern indeksleri ve yukarıda paylaştığım veriler de dahil olmak üzere geçmişten en fazla benzerlik gösteren kış mevsimi 1995-1996 kış mevsimidir.

Aralık-Ocak-Şubat aylık sıcaklık ve basınç sapmalarının sırasıyla aşağıdaki gibi olmasını bekliyorum.

Not: Yukarıda normalden soğuk yerlerde gördüğünüz sıcaklık anomalileri soğumanın kaynağı olan kuzey kutbunda son yıllarda sıcaklıkların normallerin oldukça üzerinde seyretmesi nedeniyle 1-2 derece daha yüksek düşünülmelidir.

Bir özet geçmek gerekirse sıcaklık ortalamasına soru işareti koymakla birlikte uzun yıllar ortalamalarından yağışlı bir kış mevsimi bekliyorum. Meteorolojik kuraklık riskini minimum seviyelerde görüyorum.

Şimdi gelelim yazımızın bol miktarda kehanet içeren kısmına. Dikkat! Bu bölümde okuyacaklarınızın tam tersi de gerçekleşebilir! Yatırım tavsiyesi değildir 🙂

İstanbul gibi şehirlerde kıyılarda örtü oluşturacak, öğrencilerde acaba okullar tatil olur mu heyecanı yaratacak türde kar yağışlarının ocak ayının ortalarından önce görülme ihtimali düşüktür. Son 2 kışta yaşanan yılbaşına karla girme heyecanının bu sene yaşanması da bana göre uzak bir ihtimal gibi görünüyor. Avrupa daha şanslı olabilir. İstatistiklere göre ülkemizde 20-25 Ocak ve 15-20 Şubat tarihleri arasında ciddi bir kar yağışlı sistem görülme ihtimali yüksektir. Önümüzdeki kış mevsiminde bu tarihlerde istatistiği destekleyecek şekilde kar yağışlı sistemler görülebilir. Ayrıca geç gelmesini beklediğim kış mevsiminin gidişi de gecikebilir. Mart ayında kış karakterinin baskın olmasını bekliyorum. Mevsimlik tahminlerde en çok sorulan sorulardan biri de en çok hangi coğrafi bölgemizin şanslı olacağı sorusudur ki ben önümüzdeki kış için tüm bölgelerimizin en azından ortalama kış mevsiminde aldığı kar yağışını alacağını tahmin ediyorum. Kış içinde ısınma giderlerinin ve dolayısıyla elektrik tüketiminin de minimum seviyelerde olacağı dönem sonbahar tadında geçmesini beklediğim aralık ayı olacaktır ve bu süre ocak ayının ilk yarısını da içine alacak şekilde uzayabilir.  Kışın 2. yarısında gelmesini beklediğim soğuk hava dalgaları Kuzey Avrupa ve Avrasya bölgesinde gelişecek soğuk çekirdekli yüksek basınç alanları yardımıyla gerçekleşecektir. Hemen kuzeyimizde oluşacağını tahmin ettiğim soğuk havuzdan ne oranda etkilenirsek sıcaklık ortalamamız da buna göre değişecektir. İşin bu kısmını da hava tahmin modelleri halledecektir.

2017-2018 kış mevsimi, memlekete millete hayırlı uğurlu olsun.

Yaz Nasıl Geçecek?

Dünyanın önde gelen meteoroloji kurumları önümüzdeki yaz mevsiminin nasıl geçebileceğine yönelik tahminlerini geçtiğimiz günlerde yayımladılar.  Bu tahminler arasında mutabakat sağlanabilmiş değil ve ciddi görüş ayrılıkları bulunuyor. Bazı modeller ülkemiz genelinde uzun yıllar ortalamasının 1-2 derece üzerinde sıcaklıklar beklerken bazılarında ise ortalamalara yakın hatta biraz altında sıcaklıklarla rahat bir yaz geçireceğimiz  öngörülmüş. Yağışlarla ilgili olarak net bir sinyal olmadığı için bu çıktıları paylaşmaya gerek görmüyorum.

ECMWF

EUROSIP

NOAA – ABD

Met Office – İngiltere

Meteo France

Rusya

Güneydoğu Avrupa İklim Merkezi

Accuweather

Ülkemizde son 20 yılda yaz mevsimi sıcaklık ortalamaları çoğunlukla normallerinin üzerinde gerçekleşti.

2007 ve 2010 gibi bazı senelerde pozitif sıcaklık anomalisi 1 derecenin üzerine çıktı ekstrem sıcaklık değerleri kaydedildi ve özellikle kalabalık şehirlerde bunaltıcılık arttı. Sıcaktan kaynaklı sağlık sorunlarında artış görüldü. 2009 ve 2013 gibi bazı senelerde ise pozitif anomali düşük değerlerde kaldı ve her ne kadar sayısal olarak ortalama normalin üzerinde gerçekleşse de tahammül sınırlarını zorlamayan yazlar geçirdik.

Geçtiğimiz kış mevsimi öncesinde kuzey yarımküredeki ekim kasım dönemi sıcaklık sapmalarından faydalanarak takip eden kış mevsiminin nasıl geçebileceğine dair tahminlerim olmuştu. Yine aynı yöntemi kullanarak bu kez nisan mayıs dönemi sıcaklık sapmalarından faydalanarak takip eden yaz mevsiminin nasıl geçebileceğine dair bir tahminde bulunacağım.

Modellerden bağımsız olarak istatistikler üzerinden giderek yaptığım çalışmalara göre sıcaklık değerleri dönem dönem normalinin üzerine çıksa bile ülkemizde her bölge kendi normallerine yakın sıcaklık ortalamalarıyla rahat bir yaz geçirecek. Ekstrem sıcaklık değerlerinin ölçülme ihtimali epey düşük görünüyor. Klima ve vantilatör satışlarının düşmesi enerji tüketiminin geçtiğimiz yıla göre azalması beklenebilir. Bir başka deyişle yukarıdaki mevsimlik tahmin modeli çıktıları içinde ülkemizde normal bir yaz bekleyenlerin başarılı olma ihtimali daha yüksek görünmektedir.

Sol üstteki haritada son 20 senede ülkemizde yaz mevsimi sıcaklık anomalisinin 1 derecenin üzerine çıktığı yazlar öncesinde kuzey yarımkürenin nisan mayıs ayları sıcaklık sapma ortalamasını görüyorsunuz. Sağ üstte ise normalin az üzerinde veya altında sıcaklık ortalamasıyla geçen yazlar öncesindeki nisan mayıs aylarındaki durumu görüyorsunuz. Bu 2 harita üzerinde en belirgin zıtlığın Kuzey Amerika ve Avrasya bölgesinde olduğu görülüyor. Normalden çok sıcak geçirdiğimiz yazlar öncesinde bu bölgelerde ciddi pozitif anomali varken nisbeten rahat sayılabilecek yazlar öncesinde aynı bölgede negatif anomali göze çarpıyor.

Bu sene 1 Nisan-20 Mayıs arası dönemde bu bölgelerdeki sıcaklık anomalisinin fazla bunaltıcı olmayan ve genel olarak rahat geçirdiğimiz yazlar öncesindeki durumla uyumlu olduğunu görmekteyiz.

Mayıs 2017 Deniz Yüzey Sıcaklığı Anomalisi

Kış mevsiminde fazlasıyla soğuyan denizlerimiz ve ilkbahar boyunca normalinden düşük seyreden deniz suyu sıcaklıkları da özellikle İstanbul gibi şehirlerde yüksek sıcaklık ve yüksek nem kombinasyonuyla ortaya çıkan bunaltıcı yaz günlerinin sayısında azalmaya neden olacaktır.

Godzilla

Yurtiçinde ve yurtdışında ekstrem hava olaylarına isimler vermek adettendir. Amerikalılar ciddi kar fırtınaları için son yıllarda Godzilla ismini kullanıyorlar. Snowzilla Snowmageddon gibi genelde filmlerden ve devasa canavarlardan türetilen bu isimleri hakeden bir soğuk ve yağışlı hava dalgası Türkiye’ye doğru yaklaşıyor.

Perşembe günü giderek kuvvetlenen güneyli rüzgarları ve yağmur şeklinde yağışlarıyla varlığını hissettirmeye başlayacak sistemin soğuk havası cuma sabahı kuzeybatımızdaki sınır kapılarına dayanacak. İstasyoner cephenin doğuya hareketiyle akşama kadar neredeyse tüm Marmara soğuk havanın etkisi altına girmiş olacak.

Sistemin oluşum aşamasına ve hareketine baktığımızda 2004 yılının unutulmaz 2 kar fırtınasına benzerliği dikkat çekiyor. Son ana kadar değişimler mümkün olmakla birlikte yazıyı yazdığım saatler itibariyle 22 Ocak ve 12 Şubat 2004 sistemlerinin karışımı bir görüntüye sahip. Aşağıdaki hareketli resimde T harfinin bulunduğu yerler alçak basıncın merkez noktasını gösteriyor. Merkezin kuzey ve batısında kalan yerler kar yağışının en bol olacağı yerler olacaktır. O sistemlerde olduğu gibi bu sistemde de Marmara’da Balıkesir Çanakkale gibi cephe hattının kavuşma noktasında kalan yerlerde uzun yıllar görülmemiş kar kalınlıkları ölçülebilir. Trakya’nın güney ve doğusu İstanbul, Bursa,Kocaeli, Yalova, Sakarya Bilecik yoğun kar yağışlarından etkilenecek yerler arasında.

İstanbul’da ocak ilk yarısında 850mb seviyesi uzun yıllar ortalama sıcaklığı -2 derece civarındayken bu sistemde -15 derece ve daha altında değerler görülebilecek ve diyagramdaki hamak görüntüsünden anlaşılacağı üzere soğuk hava yaklaşık 1 hafta boyunca etkisini sürdürecek. Daha sonraki günler için bugünden bir değerlendirme yapmak doğru olmayabilir.

12 Ocağa kadar beklenen toplam yağış pekçok yerde kuraklık riskini ortadan kaldıracak. İlk etapta Batı Akdeniz, Ege kıyıları, Marmara, Batı ve Orta Karadeniz ile zamanla doğu kesimler kuvvetli yağışlardan etkilenecek. Ege ve Akdeniz kıyılarında su baskınlarına karşı tedbirli olunmalı. Akdeniz kıyıları, Doğu Karadeniz kıyıları ve Güneydoğu Anadoluda genellikle yağmur şeklinde görülecek yağışlar geri kalan yerlerde karla karışık yağmur ve kar şeklinde etkili olacaktır.

Sistemin derinliği bu coğrafyada kolay kolay görülmeyecek cinsten. 520 dam gibi bir değere yaklaşan yükseklik değeri atmosferde derin bir çukuru ifade ediyor ki her türlü ekstrem hava olayına zemin hazırlanıyor. Kar yağışları sırasında bazı yerlerde yıldırım ve şimşekler görülebilir, gökgürültüleri işitilebilir. Bu şekilde oluklar içinde zamanla modellerin ilk başlarda öngöremediği yeni siklonlar da oluşabilmektedir. Sistemin süresi bu nedenle uzayabilir ve yağışlı dönem bugün görünenden daha uzun sürebilir ve yeni haftanın tamamını kapsayabilir.

Perşembe gecesi lodosun hamleleri batıda saatte 100 kilometreyi bulacaktır. Soba zehirlenmeleri yaşanmaması için perşembe gecesi sobalar söndürülmeli. Deniz ulaşımı başta olmak üzere ulaşımda yaşanabilecek aksaklıklar dikkate alınmalıdır.

Cuma öğlen saatlerinden itibaren karayele dönecek rüzgar cumartesi akşamına kadar kuvvetli esmeye devam edecektir.Yılsonunda fırtına ve şiddetli yağışlar sonucunda enerji nakil hatlarında meydana gelen hasarlar nedeniyle yurt genelinde elektrik kesintileri yaşanmıştı. Bu sistemde de yine benzer sorunlar yaşanabilir. Telefonlarınızı şarj edin, elektrikli aletlerinizin bozulması ve doğalgaz kesintisi gibi risklere karşı şimdiden tedbirli olun.

Sahra üzerinden taşınan ılık ve tozlu hava kütlesi Akdenizden nemle beslenecek.

Daha sonra bu sistem Sibirya üzerinden ve yere yakın seviyeden ilerleyen soğukla birleşeceği için yağışlar pekçok yerde kar şeklini alacak. İzmir, Aydın, Antalya gibi kar yağışının daha az görülebildiği yerlerde bile kar yağışı görülebilir.

Cuma günü öğlen saatlerinde 0 derece izoterminin hızlıca İstanbul üzerinden geçecek olması nedeniyle özellikle cuma günü mesai çıkışında çok ciddi sıkıntılar yaşanabilir. İşe okula gidişlerde değil ama dönüşlerde yaşanması muhtemel sıkıntılar nedeniyle işyerlerinin erken paydos etmesi okulların da tatil edilmesi akılcı bir tedbir olacaktır.

Cuma gecesi için ECMWF modeli Atatürk Havalimanı gibi sahile çok yakın sayılabilecek bir istasyonda bile 30 cm civarında kar örtüsü oluşacağını öngörmektedir. Bu miktar İstanbul gibi altyapısı sıkıntılı bir şehirde ciddi aksaklıklara neden olabilir.

Cephe sistemine bağlı olarak düşecek yağışın ardından deniz etkisiyle oluşan ve DEK adı verilen kar sağanakları oluşabilir ancak DEK için yukarı seviyelerdeki rüzgar açı ve hızları önem arzetmektedir. Pazar günü öğlen saatlerinden itibaren yukarı seviye rüzgarlarının zayıflaması ve kara üzerinden esmesine bağlı olarak ortaya çıkacak nem sıkıntısı nedeniyle yağışların hafiflemesi hatta kesilmesi beklenebilir.

Ancak salı günü bu rüzgarların tekrar deniz üzerinden esmesi ve hızının artmasıyla DEK için ideal koşullar da sağlanacaktır. Bu gibi detaylar değişime açık ve haftasonunda değerlendirmek daha doğru olacaktır.

Soğuk hava, aşırı yağışlar, fırtına, don ve buzlanma gibi günlük hayatı olumsuz etkileyecek meteorolojik hadiselerle ilgili alınması gereken tedbirler için ayrıca uzun bir değerlendirme yapmıyorum. Evsizlere, sokak hayvanlarına karşı duyarlı olalım. Dondurucu soğuklar can kaybına neden olabilir. MGM sitesinde bulunan ve aşağıda paylaştığım bağlantıları okumanızda fayda vardır.

https://www.mgm.gov.tr/genel/saglik.aspx?s=102

https://mgm.gov.tr/site/yardim2.aspx?=DON

https://mgm.gov.tr/site/yardim2.aspx?=RUZGAR

https://www.mgm.gov.tr/site/yardim2.aspx?=SEL

En az zararla atlatılan ve güzellikleriyle hatırlanan bir sistem olması dileğiyle.

Kış Kışlığını Yapacak

2016-2017 kışında sıcaklıkların ülkemizin batı yarısında normaller civarında ve yer yer altında doğu yarısında ise normallerinin üzerinde gerçekleşeceğini tahmin ediyorum. Soğuk havanın Avrasya üzerinde depolanmasını, Avrupa kıtasının orta ve doğu kesimlerinin sert bir kış geçirmesini bekliyorum. Amerika kıtasının ise özellikle doğu kesimleri başta olmak üzere son yılların aksine ılıman bir kış geçireceğini tahmin ediyorum.

Yağışların ülke genelinde ortalamaların üzerinde gerçekleşeceğini tahmin ediyorum. Yüksek rakım avantajıyla iç ve doğu kesimlerde bol miktarda kar yağışı görülebilecektir. İstanbul gibi yerlerde kar yağışı miktarı basınç dizilimlerine göre ciddi farklılıklar gösterebilir fakat ortalama bir kışta yağan miktarın üzerinde kar alacağını Trakya kesiminin de son kışlarda yaşadığı kar özlemini bu kış fazlasıyla gidereceğini tahmin ediyorum. Sonbahar genelinde gözlenen meteorolojik kuraklığın kışın devam etmesini beklemiyorum. Akdeniz kuşağında bulunan ülkelerde yağışların ortalamanın üzerinde gerçekleşmesini bekliyorum.

Şimdi gelelim bu tahmini yaparken kullandığım verilere.

Taymir Yarımadası üzerindeki 500mb yükseklik anomalisi ekim ayında pozitif olduğundan kış ayları AO indeksi ortalamasının negatif gerçekleşme ihtimali yüksektir. 2006 kışındaki gibi negatif ağırlıklı ve inişli çıkışlı bir indeks görme ihtimalimiz yüksektir.

Deniz buzu seviyesi bu sene normalin çok altında ilerliyor.

Deniz buzu seviyesinin normal altında ilerlediği senelerde ekim ayı Avrasya kar örtüsü anomalisi genellikle normalin üzerinde gerçekleşiyor. Bu sene de öyle oldu.

Kasım ayı sıcaklık anomalisi Amerika kıtasında ve kuzey kutbunda normalin üzerinde Avrasya bölgesinde normalin altında ülkemizde ise normaller civarında gerçekleşti. Geçmiş senelerde 5-6 tane benzer örnek var. Soğuk havalar normalde olması gereken daha güneyde dolaşıyor. Tokyo’da 1962’den beri ilk defa kasım ayında kar yağması yağması gibi haberler gelmesi bu durumun bir sonucu.

Stratosfer girdabı bu sene geçen seneye göre oldukça farklı bir şekilde ve çok zayıf bir durumda bulunuyor. Bu nedenle farklı bölgelerde Grönland, Azor, İskandinavya, Sibirya gibi yüksek basınç alanlarının yardımıyla omega tipi engellemeler daha kolay gelişebiliyor. Hava akımları geçen sene olduğu gibi genellikle batı-doğu yönünde değil kuzey-güney yönünde gerçekleşiyor.

QBO salınımı geçmişte görülmemiş bir hareket gösterdiği için buna benzer bir örnek yıl bulunmuyor. Ne gibi sonuçları olacağı öngörülemediğinden bu seferki kış tahminimde dikkate almıyorum. Ayrıca zayıf ilerliyor. Batılı gibi görünse de stratosferdeki durum alışılmış batılı QBO dönemlerindeki gibi değil. Kutup girdabı çok zayıf ve toparlanması kışın ikinci yarısını bulabilir.

ENSO bölgesinde belli belirsiz bir la nina/nötre yakın ortalama beklendiği için geçtiğimiz sene olduğu gibi ciddi boyutta küresel bir etkisi olacağını düşünmüyorum.

MJO salınımında da önümüzdeki kış boyunca hareketler zayıf olacak gibi görünüyor. Mevsimlik tahmin yönünden yardımcı olabilecek bir durumda değil

Sonuç olarak 2016/2017 kışı eski kışları anımsatan çetin kışlardan biri olma potansiyeline fazlasıyla sahip. Basınç dizilimleri kaderimizi belirleyecektir. Son birkaç yılla kıyaslandığında ısınma giderlerinin artacağı ve cep yakacağı bir kış olma ihtimalini yüksek görüyorum. Hayırlı uğurlu olsun.

 

 

 

 

 

 

 

2016-2017 Kış Tahminleri

Mevsimlik tahminleri belli ölçülerde güvenilir bulunup kabul gören bazı kişi ve kurumların 2016-2017 kışıyla ilgili beklentilerini bu yazıda derledim. Öncelikle hatırlatmam gerekir ki bu sonbahar için yapılan tahminlerin özellikle Avrasya bölgesiyle ilgili kısmında ciddi sapmalar meydana gelmiştir. Geçtiğimiz sene çok daha geniş bir alanda tutarlılık sözkonusuydu. JAMSTEC mevsimlik tahmin yorumlamasında daha önce kullanıldığını pek görmediğimiz ve modelin bazı noktalarda yanılabileceğini belirten şu ifadeler dikkat çekmektedir. However, we note that fluctuating mid- and -high latitude climate in winter may not be captured well by the current model. Bu nedenle tüm modellerin önümüzdeki kış mevsiminin tahminlerine her zamankinden daha fazla şüpheyle yaklaşılmalıdır.

ECMWF

EUROSIP

NMME

JAMSTEC

APEC

Accuweather

SEEVCCC

Weathertrends360

Sam Lillo

Netweather: http://www.netweather.tv/index.cgi?action=winter-forecast-2016;sess=

EPAWA: http://epawaweather.com/2016/11/02/epawa-2016-2017-winter-outlook/

Sıcaklıklar yönünden tam bir uzlaşma sağlanmasa da ülkemizde çoğunlukla normallerinin üzerinde bir ortalama  beklenmektedir.

Net bir sinyal olmadığından paylaşmadığım ve çoğunlukla beyaz renklerle gösterildiğimiz çıktılarda yağışlar uzun yıllar ortalamaları civarında beklenmektedir. Kasımın son günlerine kadar genel olarak kurak bir sonbahar geçiren ülkemizde kış aylarında modellerin büyük bir çoğunluğunda yağış sıkıntısı öngörülmemiştir.

Bazı istatistiksel verilerden ve analog yöntemlerden faydalanarak hazırlamakta olduğum kişisel kış tahminimi 30 Kasım Çarşamba günü ayrı bir yazıyla sizlerle paylaşacağım.

 

Kasım’da Havalar Nasıl Olacak?

Kasım ayına yurdun kuzey, iç ve doğu bölgelerinde sert soğuklarla giriş yapacağız fakat bu soğukların ömrü oldukça kısa görünüyor. 3 gün içinde hızlıca toparlanacak sıcaklıklarla ayortasına kadar olan dönemin büyük bölümünü mevsim normallerinde hatta yer yer normallerin üzerinde sıcaklılarla geçireceğiz. Neredeyse istisnasız her sene yaşanan pastırma ayazı dönemi bu sene kasımın ilk yarısı içinde yaşanacak gibi görünmekle birlikte süresi geçtiğimiz seneye göre daha kısa olabilir.

Stratosferdeki kutup girdabının bu sene geçtiğimiz seneye göre çok daha zayıf olduğu görülüyor. 10hpa seviyesindeki rüzgarlar da bu nedenle çok zayıf ve bir süre daha bir değişiklik beklenmiyor. QBO indeksi batıya dönmeye başlasa da geçtiğimiz ilkbahardan itibaren süregelen doğulu döngünün etkileri daha yeni yeni hissediliyor diyebiliriz. Kışın sonlarına doğru stratosferde daha farklı gelişmeler olabilir bunları da ayrıca takip edeceğiz.

500hpa seviyesinde de durum doğal olarak pek farklı değil. Sinoptik haritalarda negatif AO ve NAO paterni görüyoruz. Bu gibi durumlarda ülkemiz sıcaklık ortalamaları çoğu zaman normallerinin üzerinde seyrederken yağışlarımızda batı kesimler başta olmak üzere bir miktar artış gözlenmektedir.

Normal şartlarda Kanada, İzlanda gibi dinamik alçak basınç bölgelerinde dolaşması gereken siklonlar daha güneyde dolaşıyor. Kutup bölgesinde bulunan çok soğuk hava orta enlemlere taşınıyor. Basınç dizilimlerine göre soğuk hava kütleleri yer değiştiriyor.Kasımın ilk günlerinde Doğu Avrupa ile birlikte ülkemizi de etkileyecek soğuk havaların sonraki durağı Avrupa’nın daha batısındaki şehirler olacak. Kasım ikinci yarısında ise rota tekrar Doğu Avrupa olabilir. Önümüzdeki haftalarda kutup kökenli soğuk havaların orta enlemlerde daha sık dolaşacak olması nedeniyle uygun basınç dizilimlerinin gerçekleşmesi halinde İstanbul gibi kar yağışının geç görülebildiği şehirlerde her sene yağdığından daha erken bir tarihte kar yağışı görülebilir.

Kasım ortalarına doğru Akdeniz boyunca daha fazla hareketlilik olacağa benziyor. Buna bağlı olarak uzunca süre bol yağışlı bir sisteme hasret kalan batı bölgelerin de bu hasreti lodos yönlü rüzgarların kuvvetlenmesiyle büyük olasılıkla sona erecektir.

Bu sene bir ilginç gelişme daha yaşandı kutup girdabı oldukça erken bir tarihte 2 parçaya bölündü ve soğuk havaların kaynağı diyebileceğimiz adeta soğuk hava deposu benzeri bir yapı kendine mesken olarak Avrupa’yı seçti. Bu gelişmelere bakarak önümüzdeki kış mevsiminin geçtiğimiz son birkaç kışın aksine Avrupa kıtasında çok sert geçme ihtimali yüksek göründüğünü söyleyebiliriz. Bu konuyla ilgili daha fazla ayrıntıyı kasım ortası gibi yayınlamayı düşündüğüm kış tahminiyle ilgili yazıda bulabilirsiniz.

Özetlemek gerekirse çok değişken hava koşullarının bir arada görüleceği bir kasım ayı yaşayacağız gibi görünüyor. Kuzeyli-güneyli hava akımlarıyla soğuk-ılık, fırtınalı-sisli,  kurak-yağışlı periyotların kısa aralıklarla görülebileceği ve sıcaklık dalgalanmalarıyla dolu bir ay geçireceğiz.Sıcaklık ve yağış ortalamaları pekçok yerde ay sonu itibariyle mevsim normaleri civarında gerçekleşebilir.