Godzilla

Yurtiçinde ve yurtdışında ekstrem hava olaylarına isimler vermek adettendir. Amerikalılar ciddi kar fırtınaları için son yıllarda Godzilla ismini kullanıyorlar. Snowzilla Snowmageddon gibi genelde filmlerden ve devasa canavarlardan türetilen bu isimleri hakeden bir soğuk ve yağışlı hava dalgası Türkiye’ye doğru yaklaşıyor.

Perşembe günü giderek kuvvetlenen güneyli rüzgarları ve yağmur şeklinde yağışlarıyla varlığını hissettirmeye başlayacak sistemin soğuk havası cuma sabahı kuzeybatımızdaki sınır kapılarına dayanacak. İstasyoner cephenin doğuya hareketiyle akşama kadar neredeyse tüm Marmara soğuk havanın etkisi altına girmiş olacak.

Sistemin oluşum aşamasına ve hareketine baktığımızda 2004 yılının unutulmaz 2 kar fırtınasına benzerliği dikkat çekiyor. Son ana kadar değişimler mümkün olmakla birlikte yazıyı yazdığım saatler itibariyle 22 Ocak ve 12 Şubat 2004 sistemlerinin karışımı bir görüntüye sahip. Aşağıdaki hareketli resimde T harfinin bulunduğu yerler alçak basıncın merkez noktasını gösteriyor. Merkezin kuzey ve batısında kalan yerler kar yağışının en bol olacağı yerler olacaktır. O sistemlerde olduğu gibi bu sistemde de Marmara’da Balıkesir Çanakkale gibi cephe hattının kavuşma noktasında kalan yerlerde uzun yıllar görülmemiş kar kalınlıkları ölçülebilir. Trakya’nın güney ve doğusu İstanbul, Bursa,Kocaeli, Yalova, Sakarya Bilecik yoğun kar yağışlarından etkilenecek yerler arasında.

İstanbul’da ocak ilk yarısında 850mb seviyesi uzun yıllar ortalama sıcaklığı -2 derece civarındayken bu sistemde -15 derece ve daha altında değerler görülebilecek ve diyagramdaki hamak görüntüsünden anlaşılacağı üzere soğuk hava yaklaşık 1 hafta boyunca etkisini sürdürecek. Daha sonraki günler için bugünden bir değerlendirme yapmak doğru olmayabilir.

12 Ocağa kadar beklenen toplam yağış pekçok yerde kuraklık riskini ortadan kaldıracak. İlk etapta Batı Akdeniz, Ege kıyıları, Marmara, Batı ve Orta Karadeniz ile zamanla doğu kesimler kuvvetli yağışlardan etkilenecek. Ege ve Akdeniz kıyılarında su baskınlarına karşı tedbirli olunmalı. Akdeniz kıyıları, Doğu Karadeniz kıyıları ve Güneydoğu Anadoluda genellikle yağmur şeklinde görülecek yağışlar geri kalan yerlerde karla karışık yağmur ve kar şeklinde etkili olacaktır.

Sistemin derinliği bu coğrafyada kolay kolay görülmeyecek cinsten. 520 dam gibi bir değere yaklaşan yükseklik değeri atmosferde derin bir çukuru ifade ediyor ki her türlü ekstrem hava olayına zemin hazırlanıyor. Kar yağışları sırasında bazı yerlerde yıldırım ve şimşekler görülebilir, gökgürültüleri işitilebilir. Bu şekilde oluklar içinde zamanla modellerin ilk başlarda öngöremediği yeni siklonlar da oluşabilmektedir. Sistemin süresi bu nedenle uzayabilir ve yağışlı dönem bugün görünenden daha uzun sürebilir ve yeni haftanın tamamını kapsayabilir.

Perşembe gecesi lodosun hamleleri batıda saatte 100 kilometreyi bulacaktır. Soba zehirlenmeleri yaşanmaması için perşembe gecesi sobalar söndürülmeli. Deniz ulaşımı başta olmak üzere ulaşımda yaşanabilecek aksaklıklar dikkate alınmalıdır.

Cuma öğlen saatlerinden itibaren karayele dönecek rüzgar cumartesi akşamına kadar kuvvetli esmeye devam edecektir.Yılsonunda fırtına ve şiddetli yağışlar sonucunda enerji nakil hatlarında meydana gelen hasarlar nedeniyle yurt genelinde elektrik kesintileri yaşanmıştı. Bu sistemde de yine benzer sorunlar yaşanabilir. Telefonlarınızı şarj edin, elektrikli aletlerinizin bozulması ve doğalgaz kesintisi gibi risklere karşı şimdiden tedbirli olun.

Sahra üzerinden taşınan ılık ve tozlu hava kütlesi Akdenizden nemle beslenecek.

Daha sonra bu sistem Sibirya üzerinden ve yere yakın seviyeden ilerleyen soğukla birleşeceği için yağışlar pekçok yerde kar şeklini alacak. İzmir, Aydın, Antalya gibi kar yağışının daha az görülebildiği yerlerde bile kar yağışı görülebilir.

Cuma günü öğlen saatlerinde 0 derece izoterminin hızlıca İstanbul üzerinden geçecek olması nedeniyle özellikle cuma günü mesai çıkışında çok ciddi sıkıntılar yaşanabilir. İşe okula gidişlerde değil ama dönüşlerde yaşanması muhtemel sıkıntılar nedeniyle işyerlerinin erken paydos etmesi okulların da tatil edilmesi akılcı bir tedbir olacaktır.

Cuma gecesi için ECMWF modeli Atatürk Havalimanı gibi sahile çok yakın sayılabilecek bir istasyonda bile 30 cm civarında kar örtüsü oluşacağını öngörmektedir. Bu miktar İstanbul gibi altyapısı sıkıntılı bir şehirde ciddi aksaklıklara neden olabilir.

Cephe sistemine bağlı olarak düşecek yağışın ardından deniz etkisiyle oluşan ve DEK adı verilen kar sağanakları oluşabilir ancak DEK için yukarı seviyelerdeki rüzgar açı ve hızları önem arzetmektedir. Pazar günü öğlen saatlerinden itibaren yukarı seviye rüzgarlarının zayıflaması ve kara üzerinden esmesine bağlı olarak ortaya çıkacak nem sıkıntısı nedeniyle yağışların hafiflemesi hatta kesilmesi beklenebilir.

Ancak salı günü bu rüzgarların tekrar deniz üzerinden esmesi ve hızının artmasıyla DEK için ideal koşullar da sağlanacaktır. Bu gibi detaylar değişime açık ve haftasonunda değerlendirmek daha doğru olacaktır.

Soğuk hava, aşırı yağışlar, fırtına, don ve buzlanma gibi günlük hayatı olumsuz etkileyecek meteorolojik hadiselerle ilgili alınması gereken tedbirler için ayrıca uzun bir değerlendirme yapmıyorum. Evsizlere, sokak hayvanlarına karşı duyarlı olalım. Dondurucu soğuklar can kaybına neden olabilir. MGM sitesinde bulunan ve aşağıda paylaştığım bağlantıları okumanızda fayda vardır.

https://www.mgm.gov.tr/genel/saglik.aspx?s=102

https://mgm.gov.tr/site/yardim2.aspx?=DON

https://mgm.gov.tr/site/yardim2.aspx?=RUZGAR

https://www.mgm.gov.tr/site/yardim2.aspx?=SEL

En az zararla atlatılan ve güzellikleriyle hatırlanan bir sistem olması dileğiyle.